1902 yılında Selanik'de doğmuştur. İlköğrenimini
İstanbul'da Göztepe Taşmektep, Galatasaray Lisesi ilk bölümü (1914), Nişantaşı
Numune Mektebi'nde tamamlamış, orta öğrenimi ise, Heybeliada Bahriye Mektebi'nda
yapmıştır (1918). Nazım Hikmet Bahriye'yi bitirdikten sonra Hamidiye
Kruvazörü'ne stajyer güverte subayı olarak verilmiş, bir gece nöbetinde üşütüp
zatülcem olmuş (1919), sağlığını kazanamayınca askerlikten çürüğe çıkarılmıştır
(1920).
Askerlikten ayrıldıktan sonra, İstanbul'un işgaline
çok üzülen Nâzım Hikmet Millî Mücadele'ye katılmak üzere Anadolu'ya geçmiş, Bolu
Lisesi'nde kısa bir süre öğretmenlik yapmıştır (1921). Rus devrimiyle ilgilenen
şair, bir süre sonra Batum'dan Moskova'ya gitmiş ve Doğu Üniversitesi'nde
ekonomi ve toplumbilim okumuştur (1922-1924). Yurda dönüşünden sonra Aydınlık
dergisine katılmış, burada çıkan şiirlerinden ötürü hakkında "gıyaben"
mahkumiyet kararı verildiğini öğrenince yeniden Rusya'ya kaçmış, af çıkması
üzerine Türkiye'ye dönmüş ve bir süre Hopa cezaevinde tutuklu kalmıştır (1928).
Nâzım Hikmet daha sonra İstanbul'a yerleşmiş, çeşitli
gazete ve dergilerle film stüdyolarında çalışmış, ilk şiir kitaplarını çıkarmış
ve oyunlarını yazmıştır (1928-1932). Bir ara yine tutuklanmış, Cumhuriyet'in 10.
yılı dolayısıyla çıkarılan af yasası ile serbest bırakılmıştır. Akşam, Son
Posta, Tan gazetelerinde Orhan Selim takma adıyla fıkra yazarlığı ve başyazarlık
yapmıştır (1933).
Kara Harp Okulu öğrencileri arasında propaganda
yaptığı iddiasıyla yargılanmış, Harp Okulu Askeri Mahkemesi'nce 15 yıl, ardından
Donanma içinde faaliyette bulunduğu iddiasıyla da Donanma Komutanlığı Askeri
Mahkemesi'nce 20 yıl olmak üzere toplam 35 yıl hapis cezasına çarptırılmış,
cezası Türk Ceza Kanunu'nun 68 ve 77 maddeleri uyarınca 28 yıl dört aya
indirilmiştir (1938). Demokrat Parti'nin iktidara gelmesinden sonra çıkarılan af
yasası (1950) kapsamına alınması için açılan büyük bir kampanyanın ardından,
hukukçular yasal yollara başvurmuş, bu arada Nâzım Hikmet de hapishanede açlık
grevine başlamıştır. Sonunda Nâzım Hikmet'in geri kalan cezası affedilmiş ve
şair 13 yıl hapislikten sonra hürriyete kavuşmuştur.
Serbest bırakıldıktan sonra iş bulamayan, kitap
çıkaramayan şair için bu kez askerlik kararı alınmış, 50 yaşında ve hasta olan
Nâzım Hikmet çok zor durumda kalmıştır. Öldürülmekten korkan şair, kız
kardeşinin kocası Refik Erduran'ın yardımıyla bir motorla Karadeniz'de seyreden
Romanya bandıralı bir gemiye binerek Türkiye'den ayrılmıştır.Bundan sonraki
hayatı baskı altında ve zorunlu sovyet propogandası yapmakla geçmiştir. Nâzım
Hikmet, 3 Haziran 1963 tarihinde Moskova'da ölmüştür.
YAZI HAYATI Nâzım Hikmet, hece vezniyle yazdığı ilk
şiirlerini Yeni Mecmua, İnci, Ümit ve Celal Sahir (Erozan)'ın çıkardığı Birinci
Kitap, İkinci Kitap vb. dergilerinde yayımlamıştır. "Bir Dakika" adlı şiiriyle
Alemdar gazetesinin açtığı yarışmada birincilik kazanmıştır (1920). Daha sonra
Aydınlık, Resimli Ay, Hareket, Resimli Herşey, Her Ay gibi dergilerde yazan
Nâzım Hikmet cezaevine girdikten sonra yıllarca yayın yapamamıştır. Ancak,
1940'lı yıllarda, Yeni Edebiyat, Ses, Gün, Yürüyüş, Yığın, Baştan, Barış gibi
toplumcu dergilerde İbrahim Sabri, Mazhar Lütfi takma adlarıyla ya da imzasız
olarak bazı şiirleri çıkmıştır. Kuvâyı Milliye Destanı İzmir'de Havadis
gazetesinde tefrika edilmiştir (1949). Destanı Yön dergisi yayınlayarak (1965)
Nâzım Hikmet'i yeniden okurlara ulaştırmıştır.
ESERLERİ ŞİİR: 835 Satır, Jokond ile Si-Ya-U, Varan
3, 1+1=1 (Nail V. ile), Sesini Kaybeden Şehir, Benerci Kendini Niçin Öldürdü ,
Gece Gelen Telgraf, Taranta Babu'ya Mektuplar, Simavna Kadısı Oğlu Şeyh
Bedrettin Destanı, Kurtuluş Savaşı Destanı, Saat 21-22 Şiirleri, Memleketimden
İnsan Manzaraları, Rubailer, Dört Hapishaneden, Yeni Şiirler, Son Şiirleri.
OYUN: Kafatası, Bir Ölü Evi Yahut Merhumun Hanesi, Unutulan Adam, İnek , Ferhat
ile Şirin, Enayi, Sabahat, Yusuf ile Menofis, İvan İvanoviç Var mıydı, Yok muydu
? ROMAN: Kan Konuşmaz, Yeşil Elmalar, Yaşamak Güzel Şey Be Kardeşim.
YAZILAR: İt Ürür Kervan Yürür (Orhan Selim takma
adıyla), Alman Faşizmi ve Irkçılığı, Milli Gurur, Sovyet Demokrasisi.
MEKTUPLAR: Kemal Tahir'e Hapishaneden Mektuplar,
Cezaevinden Memet Fuat'a Mektuplar, Bursa Cezaevinden Vâ-Nû'lara Mektuplar,
Nâzım'ın Bilinmeyen Mektupları (Adalet Cimcoz'la Mektuplar, Haz. Ş. Kurdakul),
Piraye'ye Mektuplar.
MASAL: La Fontaine'den Masallar (Ahmet Oğuz Saruhan
adıyla), Sevdalı Bulut.
0 Yorumlar